Egzamin na koparki jednonaczyniowe i koparko-ładowarki – jak przebiega i co warto wiedzieć?

Przed kursem – jakie uprawnienia chcę uzyskać?

Przed zapisem na kurs, należy zdecydować jakie uprawnienia chcesz uzyskać. W grupie koparek wyróżniamy trzy typu maszyn roboczych i odpowiadających im uprawnień:

1. Uprawnienia na koparki jednonaczyniowe klasy I – nie posiadają ograniczenia masy eksploatacyjnej (masa pojazdu i transportowanego urobku),

2. Uprawnienia na koparki jednonaczyniowe klasy III – ich maksymalna masa eksploatacyjna to 25 ton,

3. Uprawnienia na koparkoładowarki klasy III – nie posiadają ograniczeń co do masy i mocy, a dodatkowo pozwalają na operowanie koparkami jednonaczyniowymi do 4 ton masy eksploatacyjnej, ładowarkami do 8 ton masy eksploatacyjnej oraz koparko-spycharkami.

Na zdjęciach koparki i koparko-ładowarka, odpowiednio według klas: I klasa koparek, III klasa koparek, III klasa koparek, III klasa koparko-ładowarek

Egzamin na wszystkie przedstawione powyżej typy urządzeń przebiega według tego samego regulaminu i podobnego scenariusza. 

Egzamin na koparki jednonaczyniowe i koparkoładowarki w pigułce

Egzamin na operatora koparek jednonaczyniowych lub koparkoładowarek składa się z poniższych, następujących po sobie etapów:

1. Sprawdzenie poligonu manewrowego,
2. Sprawdzenie stanu technicznego maszyny,
3. Sprawdzenie stroju roboczego kandydatów,
4. Omówienie warunków egzaminu i sposobu oceniania,
5. Część teoretyczna egzaminu praktycznego,
6. Część obsługowa egzaminu praktycznego,
7. Część teoretyczna,

Wszystkie z powyższych etapów omówione zostały szczegółowo w dalszej części artykułu.

Egzamin na koparki jednonaczyniowe i koparkoładowarki – część praktyczna

Egzamin na koparki i koparkoładowarki składa się z dwóch części – praktycznej i teoretycznej. Pierwszą z nich jest próba umiejętności i wiedzy praktycznej kandydata na operatora.

1. Sprawdzenie poligonu manewrowego (egzaminacyjnego)

Pierwszym i bardzo istotnym punktem – szczególnie ze względów bezpieczeństwa – egzaminu jest sprawdzenie warunków na poligonie manewrowym. Sprawdza się głównie jego przygotowanie do przeprowadzenia manewrów egzaminacyjnych oraz czy jest odpowiednio zabezpieczonym przed dostępem osób nieupoważnionych.

Należy pamiętać, że praca koparki lub koparko-ładowarki wiąże się z bezpośrednim zagrożeniem zdrowia i życia osób, która pojawią się w zasięgu jej oddziaływania. W momencie podchodzenia kandydata do egzaminu, egzaminator nie ma pewności co do jego umiejętności i odpowiedzialności, dlatego zabezpieczenie poligonu jest niezwykle istotne.

Przed przystąpieniem do egzaminu konieczne jest sprawdzenie przygotowania i bezpieczeństwa na poligonie manewrowy.

2. Sprawdzenie stanu technicznego maszyny

Drugą czynnością, jeszcze przed rozpoczęciem właściwego egzaminu jest sprawdzenie stanu technicznego urządzenia, na którym kandydat będzie egzaminowany. Sprawdzane są kluczowe układy maszyny roboczej, zgodnie z tym, co wchodzi w skład zadań operatora, gdy już zda egzamin, zdobędzie uprawnienia i rozpocznie regularną pracę w swoim zawodzie. Jeżeli stan maszyny jest poprawny, przechodzi się do dalszej części egzaminu.

3. Sprawdzenie stroju roboczego kandydatów

Po sprawdzeniu samej maszyny, na której przeprowadzany będzie egzamin, egzaminator ocenia przygotowanie kandydatów na operatorów od strony stroju roboczego (ochronnego). Absolutne minimum, aby egzaminator dopuścił kandydata do egzaminu to:

• atestowane obuwie robocze,
• spodnie z długimi nogawkami,
• koszula z długim rękawem,
• atestowany kask,
• rękawiczki robocze,

W niektórych przypadkach wymagane jest również stosowane środków ochrony wzroku (atestowane okulary ochronne) i słuchu (atestowane nauszniki).

Minimalne wymagania co do stroju kandydata przed przystąpieniem do egzaminu

4. Omówienie warunków egzaminu i sposobu oceniania

Ostatnim krokiem przed przejściem do właściwych czynności części praktycznej egzaminu jest przedstawienie przez egzaminatora warunków egzaminu oraz sposobów oceny wykonywanych zadań. Celem tego etapu jest upewnienie się przez egzaminatora, iż wszyscy kandydaci na operatorów rozumieją sposób przeprowadzania egzaminu oraz warunki konieczne do spełnienia, aby uzyskać pozytywny wynik i móc przejść do dalszej, teoretycznej części egzaminu.

Egzamin praktyczny na operatora koparki jednonaczyniowej lub koparko-ładowarki oceniany jest w skali dwustopniowej – zaliczony lub niezaliczony.

5. Część teoretyczna egzaminu praktycznego

Po omówieniu warunków przebiegu egzaminu, sprawdzana jest tożsamość uczestników, a następnie egzaminator przekazuje każdemu z egzaminowanych kandydatów na operatorów arkusz z dwoma pytaniami z zakresu bezpieczeństwa wykonywania robót i czynności obsługowych maszyny. Warunkiem dopuszczenia kandydata do dalszej części egzaminu praktycznego jest poprawna odpowiedź na przynajmniej jedno z dwóch przedstawionych w arkuszu pytań. Zaliczenie tej części egzaminu praktycznego daje przepustkę do zaprezentowania swoich umiejętności operowania maszyną roboczą.

6. Egzamin praktyczny – część obsługowa

Po zaliczeniu części teoretycznej egzaminu praktycznego, egzaminowany kandydat zasiada do koparki lub koparko-ładowarki (w zależności od uprawnień, z których egzamin zdaje), aby zaprezentować swoje umiejętności manewrowania maszyną jako jej operator.

Egzaminator zadaje zadania praktyczne, a kandydat musi jest przeprowadzić w sposób płynny i zapewniający optymalne oraz, co ważne, bezpieczne wykorzystanie możliwości maszyny. Należy pamiętać, iż do jednego z szeregu zadań, za które odpowiada operator koparki lub koparko-ładowarki jest odpowiedzialność za bezpieczeństwo w polu operacyjnym obsługiwanej maszyny, dlatego kandydat na operatora nie może wykazywać cech dezorientacji i braku skupienia na otoczeniu, ponieważ w przyszłości może to powodować zagrożenia zdrowia i życia innych uczestników robót.

Pozytywne zaliczenie części obsługowej egzaminu praktycznego pozwala na przejście do części teoretycznej egzaminu na uprawnienia operatora koparki jednonaczyniowej lub koparko-ładowarki. W przypadku niezaliczenia egzaminu praktycznego, kandydat może podejść do próby poprawienia wyniku, jednak dopiero w kolejnej sesji egzaminacyjnej.

Część obsługowa egzaminu praktycznego na koparko-ładowarkę na placu manewrowym

Egzamin na koparki jednonaczyniowe i koparkoładowarki – część teoretyczna

Po zdaniu części praktycznej egzaminu, kandydat zostaje dopuszczony do części teoretycznej. Egzamin teoretyczny polega na rozwiązaniu arkusza egzaminacyjnego, na który składa się sześć pytań. Dwa pierwsze pytania dotyczą BHP i prawidłowa odpowiedź na nie jest wymagana, aby oceniona została kolejna część, składająca się z czterech pytań. Spośród rzeczonych czterech pytań, kandydat musi udzielić prawidłowej odpowiedzi na dwa, przy czym w tej części kolejność prawidłowych nie jest istotna.

Arkusz egzaminacyjny części teoretycznej składa się z sześciu pytań.

Zaliczenie części teoretycznej kończy egzamin z wynikiem pozytywnym, co daje (już teraz) operatorowi możliwość operowania maszynami, do których uprawnienia właśnie zdobył – koparkami klasy I, III lub koparko-ładowarkami. W rzeczywistości należy poczekać na wydanie Książki Operatora Maszyn Roboczych, jeżeli są to pierwsze uprawnienia danej osoby lub wpisu do posiadanej już książeczki. Czas oczekiwania na nowe uprawnienia to około jednego miesiąca od dnia zdania egzaminu.

W przypadku niezaliczenia egzaminu teoretycznego, kandydat ma możliwość podejścia do poprawki w jednej z kolejnych sesji egzaminacyjnych. Pozytywny wynik z zaliczonej części praktycznej pozostaje ważny przez kolejny rok, i w czasie tego roku kandydat musi uzyskać pozytywny wynik z części teoretycznej, aby uzyskać uprawnienia. Po roku wynik pozytywny z części praktycznej traci ważność, i należy podchodzić ponownie do obu części egzaminu na operatora.

W ATC Grupa sesje egzaminacyjne przeprowadzane są raz w miesiącu.

Jak wyglądają uprawnienia na operatora?

Wygląd i format uprawnień na operatora maszyn roboczych reguluje Rozporządzenie Ministra Rozwoju z dnia 29 lipca 2020 r. Książka Operatora Maszyn Roboczych przyjmuje format plastikowej karty, zgodnie z poniższym wzorem.